Oratie Debby Gerritsen

‘Welbevinden gaat over gelukkig zijn, over het goed hebben. Het heeft betrekking op allerlei domeinen van het leven. Welbevinden bereik je niet zomaar door het oplossen van een probleem. Het gaat om het hebben van positieve ervaringen.‘ Op 29 september vond in Nijmegen het uitgestelde UKON-symposium ‘Welbevinden voor cliënten en professionals’ plaats. Na een mooi inleidende programma was het hoogtepunt van de middag de oratie van Debby Gerritsen, getiteld ‘Ode aan kwetsbaarheid’. Ze is sinds 1 april 2019 hoogleraar ‘Welbevinden van kwetsbare ouderen en mensen met chronische ziekten in de langdurige zorg’. In haar oratie ging zij nader in op de definities van welbevinden en de relatie met probleemgedrag en met het welbevinden van professionals. Zij presenteert de SPF-theorie (Sociale Productie Functies) pleit voor meer aandacht voor een aantal onderbelichte aspecten, namelijk gedragsbevestiging (in Kitwood-termen: erbij horen) en status (in Kitwood termen: identiteit). De focus komt dan te liggen op wat iemand wel kan, wie iemand is. Zij zag dit ten tijde van de start van de Corona-crisis mis gaan, toen we in paniek zijn teruggevallen op het medisch model. Het toonde eens te meer aan hoe belangrijk een goed verankerde focus op welbevinden is: ‘Welbevinden is niet iets voor erbij, het kan een leidend principe zijn in de langdurige zorg’, stelt Debby dan ook terecht.

Een andere belangrijke boodschap in haar oratie was dat niet alleen onze cliënten kwetsbaar zijn, maar alle mensen, dus ook professionals in de zorg. Probleemgedrag van bewoners van zorginstellingen confronteert ons met deze kwetsbaarheid en leidt tot vermindering van welbevinden van zorgmedewerkers, maar ook van behandelaars en zet hun samenwerking onder druk. Alleen als we onze eigen twijfels en zorgen delen, ‘met de billen bloot’ zoals Debby het noemt, kunnen we de zorg blijven verbeteren. Ze voegde de daad bij het woord. Ze vertelt hoe het was om op te groeien in een gezin met een vader die aan Alzheimer leed, in een tijd dat er nog heel weinig bekend was en dus ook weinig begrip en steun. Daarmee liet ze ter plekke zien hoe mooi mensen ‘glanzen’ als ze kwetsbaar zijn.

In de bijlage het oratieboekje van Debby Gerritsen.