Passende metaforen
Dr. G.J. Olthuis en dr. A.J.M. Oerlemans, beiden universitair docent medische ethiek aan het Radboudumc, gaan onderzoek doen naar hoe ouderen met een migratieachtergrond en hun familie denken en spreken over dementie. Om hier meer inzicht in te krijgen, worden mensen met dementie en mantelzorgers uit zes verschillende culturele groepen (Nederlands, Chinees-, Turks-, Surinaams-, Antilliaans- en Marokkaans-Nederlands) en hun zorgverleners in focusgroepen geïnterviewd.
De interviews worden geanalyseerd op het gebruik van een metaforenidentificatiemethode. De resultaten worden vertaald in een gesprekshulp om besluitvorming binnen families te ondersteunen afgestemd op de doelgroep. De resultaten vormen de input voor een gesprekshulp, die mensen met dementie moet helpen het gesprek aan te gaan over wensen en verwachtingen voor de toekomst. Deze gesprekshulp wordt ontwikkeld door bureau MORBidee, 'een bedrijf dat bijzondere en ludieke producten en diensten bedenkt om moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken'. Voor de werving van de deelnemers krijgen ze hulp van Pharos en NOOM, beide organisaties die zich (onder andere) inzetten voor ouderen met een migratieachtergrond. Op de website van deltaplan dementie is een interview met beide te lezen waarin ze hun onderzoek verder toelichten. Zo vertellen ze onder andere: ‘Het is heel belangrijk om in deze vaak zware gesprekken aan te sluiten bij iemand eigen referentiekader’, vertelt Anke Oerlemans. ‘Het gebruik van metaforen kan hier een belangrijke rol in spelen, omdat het een krachtig instrument is om moeilijke dingen uit te leggen en te begrijpen.' Olthuis: ‘We hopen dat het gesprek aan de keukentafel eerder en beter op gang komt door metaforen te gebruiken die passen bij de familie. Bovendien verwachten we met behulp van metaforen een minder talige gesprekshulp te kunnen ontwikkelen, gebaseerd op beelden. Op deze manier kan de gesprekshulp ondersteuning bieden in het nemen van weloverwogen besluiten over de toekomst, ook voor laaggeletterden en anderstaligen.’
Tijdens de studiemiddag in het voorjaar van 2018 is ook gesproken over het binnenkomen bij ouderen met een migrantie achtergrond en wat daarbij belangrijk is. Wat er o.a. gezegd werd was 'Het belang van aansluiten en een band opbouwen; vertrouwen winnen en dan pas zaken doen. Eerst bewijzen dat je ze begrijpt' en 'de gevoelswaarde van taal; heel verschillend hoe woorden over komen. Hier alert op zijn'. Het gebruik van passende metaforen kan hierbij helpen. We zullen het onderzoek dan ook zeker volgen en de resultaten hier delen.